‘Water mag voor iedereen klateren’

Grondstof

‘Altijd heb ik geprobeerd als grondstof te zijn voor de mensen om mij heen. Ik laat een fundament achter, een werkterrein dat ontgonnen is en nu verder tot bloei mag komen.’ In een artikel op de landelijke pagina van het Bibliotheeknetwerk wordt Erna genoemd als de grondlegger van de volwasseneducatie. ‘Ik werkte bij ROC Flevoland en had al diverse projecten ontwikkeld voor laaggeletterden toen de gemeente Dronten mij verzocht een groot project op te zetten over laaggeletterdheid. In die tijd was daar nog niet veel aandacht voor. Ik heb alle partners in de Meerpaal benaderd, waaronder de bibliotheek. Gineke Fels – FMB – en ik hebben een groot festival opgezet, we kregen mensen uit het hele land. Bruno Bruijns, de toenmalige staatsecretaris heb ik uitgenodigd omdat hij de uitspraak had gedaan: “Taal is als klaterend water,” dat vond ik prachtig. Water mag voor iedereen klateren, het is inspirerend en rustgevend. Gineke’s zoon ontwierp een prachtig logo, alles klopte. Er waren serviceclubs waarin ondernemers, onder hen ook laaggeletterden. Een van de grootste ondernemers in Dronten heeft moeite met lezen en schrijven. Het is natuurlijk geweldig als je zulke mensen erbij hebt. Dankzij dit project werd ik voor de bibliotheek gevraagd.’

Persoonlijke aandacht

‘Mijn eerste klus was Mediawijsheid, waar we gelijk landelijk een eerste prijs mee behaalden, we deden het echt voor de laaggeletterden. Ik zie me nog in die zaal zitten, wat een verrassing was dat. De sociale media waren op dat moment belangrijk, daarna gingen we met voeding aan de slag. Zo hebben we op drie niveaus cursussen opgezet. Dat was eigenlijk een voorloper op het hybride leren. Er worden momenteel veel nieuwe zienswijzen op signaleren en doorverwijzen ontwikkeld. In dat opzicht zijn er grote stappen gemaakt. Er is nog wel een taboe op laaggeletterdheid, helaas. Persoonlijke aandacht dat is het allerbeste, daar ben ik in al die jaren wel achter gekomen.’

Behoefte gestuurd

Kansen die ik zag die pakte ik, zo ontdekte ik dat we als bibliotheek een beroep konden doen op Wet educatie beroepsonderwijs. Daarna volgde de vliegwielbijdrage, die heb ik ingezet voor de Huizen voor Taal. Het staat me bij dat we voor ons eerste project 24-duizend euro kregen. De gemeente omarmde het plan en met het allereerste Huis voor Taal zijn we in het diepe gesprongen. Jarenlang waren we een landelijke voorloper en werden overal gevraagd omdat we zowel visie als een missie hadden. Doen, durven en je prettig voelen, dat was ons motto.’

‘Toen ik nog op het ROC werkte ontwikkelde ik het vraaggestuurde werken, helaas werd dit afgestraft door commerciële partijen die lesprogramma’s gingen schrijven. Dat ging ten koste van de onderwijskwaliteit want ieder mens heeft een eigen leerstrategie.

Inmiddels ontdekken velen het grote voordeel van behoeftegestuurd werken. Een mooi voorbeeld hiervan is Digisterker op maat. Mensen komen binnen met een vraag en dan is het niet de zaak dat je het kunstje voor hen doet, nee. Je moet op je handen gaan zitten en hen al coachend de weg wijzen zodat ze het zelf leren. Het gaat om de grondhouding die je ten opzichte van je cursisten uitdraagt.’

Ballen in de lucht

‘Erna is altijd aan het werk,’ zegt haar dochter Rosanne, ‘van mij mag het nu wel iets minder.’ ‘Nou, mijn gezin komt wel op de eerste plaats hoor, denk eerder dat het te maken heeft met arbeidsmoraal. Die is hoog bij ons. Je kunt het niet maken dat je iets belooft en dat niet nakomt. Het werk moet af en vaak is dat veel. De eerste jaren had ik maar 16 uur, ik werkte gewoon vijf dagen en de nodige avonden. Ik deed het graag en als mensen een beroep op me doen, kan ik moeilijk nee zeggen. Ah, nu denk ik aan al die dromen van de afgelopen weken,’ het valt even stil.

Haar baan, het familiebedrijf, vogels spotten, zangkoor, filosofie-, vrouwen- en boekenclub altijd maar ballen in de lucht houden. Is zij bang om iets te missen? ‘Ik heb er moeite mee om werk over te dragen, ja. Aan de andere kant vind ik het fantastisch om met mensen samen te werken terwijl ik tegelijkertijd een einzelgänger ben.’

‘Rosanne, maakt zich zorgen dat een van ons iets overkomt dus ik snap wel dat ze het fijn vindt als ik stop. Er zit een boswachter in mij, dus als in december alles klaar is ga ik misschien wel een gidscursus volgen. Ik val echt niet in een gat, maar vind het wel moeilijk om te accepteren dat we ouder worden. Er is een boekje van Hans Korteweg dat lees ik graag. Het is confronterend, we hebben niet het eeuwig leven en dat besef ik nu meer dan ooit. Over de 66-jarige schrijft hij: “… Aan mijn persoonlijke prestaties ontleen ik niets meer. Ik houd mij ook niet meer vast aan uiterlijke regels, het is niet belangrijk wie ik ben, hoe men mij ziet, of hoe het eigenlijk hoort. Als ik in liefde ben is alles oké. 66 laat zich op niets voorstaan, hij voegt zich in de vormen en juist in het onnadrukkelijke heeft hij zijn grootse werkzaamheid,” ‘Mooi he?’

‘Als ik terugkijk dan heb ik genoten van mijn internationale reizen. Ben onder andere naar Estland en Schotland geweest, dat was inspirerend. Daarna Learn for Life en Erasmus + samen met Sabine de Bruijn (BNF). Het gaat allemaal om kennisdeling en leren van elkaars activiteiten. Nu staan de Learning Cities volop in de spotlights. Dankzij dit soort projecten krijg ik een wauw-gevoel, we hebben ons doel bereikt.’

‘Mijn toekomst? Ik verlang naar inspirerende contacten waardoor ik mezelf kan blijven ontwikkelen. Ik wil niet stilstaan. Doordat het werk vaak zoveel was, miste ik zo nu en dan wat grondigheid. Het lijkt me fijn om iets tot op de bodem uit te zoeken. Hoop dat ik daar de komende jaren tijd voor krijg. Ja, dat is de wetenschapper in mij, die heb ik wel eens gemist.’