Collega Marlies Zwanenburg, taalinhoudelijk ontwikkelaar en trajectmedewerker bij het Huis voor Taal: ‘We hebben het hier over een groep die laagtaalvaardig is, anderstalig en uit een cultuur komt waarin bibliotheken nauwelijks bestaan. We hebben het filmpje getoetst en dan nog blijkt het voor veel deelnemers moeilijk om te begrijpen. ‘Ik dacht dat het eenvoudig was, maar dat is het niet. Het is een uitdaging om voor deze doelgroep iets eenvoudigs neer te zetten. Elke stap moet je duidelijk zichtbaar voordoen en uitleggen.’
Nadia en haar zoon Amir gaan naar de bieb, ze willen een boek lenen maar hoe moet dat? In een eenvoudig filmpje wordt dat in het: Arabisch, Engels, Pools, Nederlands en in Tigrynia – Eritrees – uitgelegd aan laagtaalvaardigen. Het filmpje is informatief. Bij een van de slides wordt gezegd: ‘Doe voorzichtig want het boek moet netjes blijven.’ Dat lijkt vanzelfsprekend maar is het niet. Lian Bastiaansen, vakspecialist collectie bij FlevoMeer Bibliotheek en betrokken bij het Huis voor Taal in de gemeente Dronten: ‘Veel van onze cursisten kennen het begrip bibliotheek niet en denken vaak dat ze het boek mogen houden, erin mogen tekenen en schrijven. Dat je een boek leent, weer terugbrengt en dan een ander boek mag zoeken, dat is nieuw voor hen.’
‘Kom naar de bibliotheek’
De filmpjes zijn gemaakt in samenwerking met: Humanitas, Home Start, Vuchtelingenwerk regio Midden- en Noord-Nederland en Medical Visuals. De realisatie werd mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van het Europese fonds voor Asiel, Migratie en Integratie, het AMIF-fonds. Via de AMIF-nieuwsbrief, gericht aan de stakeholders worden de filmpjes verspreid. Daarnaast zijn ze te zien op de website:
Hoe word ik lid van de bibliotheek ? – flevowijzer
‘Wij willen de filmpjes breed onder de aandacht te brengen bij Omroep Flevoland en de lokale media bijvoorbeeld. Daarnaast gaan onze collega’s, die in contact staan met de scholen, ze verspreiden.’
‘Wat vinden jullie het belangrijkste aan dit filmpje?’ Beide vrouwen barsten in lachen uit en roepen tegelijkertijd: ‘Ha,ha, kom naar de bibliotheek!’ En dat gebeurt. Met de vrijwilligers van Humanitas gaan de migranten naar de bibliotheek en dankzij de filmpjes kunnen zij de mensen voorbereiden en uitleggen wat de bibliotheek te bieden heeft.
Vrijwilligers
‘We hebben hier een uitgebreid non-formeel aanbod en een enorme gemotiveerde groep van om en nabij de honderd vrijwilligers en dat is bijzonder,’ zegt Marlies. ‘Deze medewerkers hebben allemaal een taak binnen het Huis voor Taal. Wij kijken heel specifiek welke behoeftes onze deelnemers hebben en daar richten we ons aanbod op in. Het digitale aspect is een groot item voor de deelnemers en daarom hebben wij bijvoorbeeld die filmpjes laten maken. Eenvoudige voorlichting; hoe ga je naar de bibliotheek, hoe word je lid, hoe leen je een boek? We hebben nu een film, werkboek en een infographic.’
Nieuwe subsidies
Eind van het jaar houdt de AMIF-subsidie op. Hoe verder? Lian: ‘We hebben nieuwe subsidies aangevraagd. Het geld om alles op dezelfde manier te blijven doen is er nu niet. We hopen met nieuwe gelden verder te kunnen en de Flevowijzer, een website waar laaggeletterden gratis cursussen mogen volgen en om advies kunnen vragen, verder te ontwikkelen, https://flevowijzer.info. Daarnaast willen wij doorgaan met de vertrouwde activiteiten zoals de inloop met vaste begeleiding.
Dankzij de AMIF-gelden hebben wij onder andere iPads aan kunnen schaffen, die gebruiken we ook bij het Huis voor Taal junior en tijdens de EHBO-cursussen. Tijdens de open inloop zijn speciale iPadtafels ingericht om uitleg te geven over de Flevowijzer. Het fonds is voor ons belangrijk en is bedoeld voor statushouders. Verwachten Marlies en Lian een bredere groep te kunnen bereiken met de nieuwe subsidies? Marlies: ‘We gaan ervan uit dat wij al onze projecten door kunnen zetten en die in de toekomst breder aan kunnen bieden zodat bijvoorbeeld ook Poolse jongeren deel kunnen nemen. De AMIF-activiteiten zullen wij integreren in het Huis voor Taal. De Zomerschool en de EHBO-cursussen zijn nu nog alleen voor AMIF-deelnemers, van de gelden konden we beroepskrachten inhuren. Het komend jaar willen we meer zelf gaan doen zodat we minder vaak een beroep hoeven te doen op dure beroepskrachten.’
Huis voor Taal Dronten
Jaren geleden zijn Erna Phaff en Mirjam Bloedjes dankzij een vliegwielsubsidie aan dit project begonnen. Zij starten in samenwerking met de Stichting Lezen en Schrijven een basiscursus voor vrijwilligers, vervolgens zijn materialen ontwikkeld en aangekocht. Daarna kon de werving van deelnemers beginnen, daar was veel belangstelling voor. Dronten werd een landelijke voorloper en veel gevraagd. ‘We hadden visie en een missie: doen, durven en je prettig voelen. Dat was ons motto,’ vertelt Erna Phaff tijdens haar afscheidsinterview.’ Lian: ‘Erna is een inspirerende motivator. Ze neemt je mee in haar ideeën en brengt je in contact met haar netwerk. Zo zet ze je neer, daarna ga je verder met je ontwikkeling.’ Marlies is het daar van harte mee eens: ‘We gaan Erna verschrikkelijk missen, zoals Erna is er maar een. Zonder haar steun had ik bepaalde stappen, zoals de Flevowijzer, amper durven zetten.’
Lian: ‘Sinds die tijd zijn we alleen maar groter en groter en groter geworden. We hebben binnen FlevoMeerbibliotheek inmiddels Huizen voor Taal in: Lelystad, de Noordoostpolder, Urk en Zeewolde en binnen onze eigen gemeente in: Biddinghuizen, Swifterbant en in Dronten. Wij bieden vaste inloopmomenten aan die door de vrijwilligers worden bemand. Dat doen we zowel ’s avonds als overdag. Daarnaast organiseren wij activiteiten zoals de internationale vrouwendag, een theatervoorstelling, of een excursie.
Dit jaar zijn in de bibliotheek enkele groepen van het AZC gestart met een korte introductie over de samenleving. Dit is een project binnen Huis voor Taal waarbij we nauw samenwerken met het AZC Dronten. Het thema is ‘wonen in Nederland’; een flexibel programma waarin we onderwerpen als: financiën, werk, school, kinderen en bibliotheek (inclusief de Flevowijzer) behandelen. De deelnemers zijn statushouders die in het AZC verblijven in afwachting van de toewijzing van een woning. Tijdens vier lesochtenden achterhalen we waar de leerbehoefte van de groep ligt en praten we over onderwerpen die voor de deelnemers interessant zijn. In dit tweede traject hebben we voornamelijk over financiën en werk gesproken. Deze groepsleden waren zelfs zo ver dat zij tijdens de laatste les korte presentaties hielden over zichzelf en hun competenties. Een supergeslaagd traject, hierna starten we met een nieuwe groep. Dat gaat ongedwongen en speels. Vele cursisten kunnen niet of nauwelijks lezen en schrijven, anderen wel dus het niveauverschil in die groepen is groot. Daarom gaat het zo ongedwongen.’
Veranderende rol bibliotheek
Het afgelopen decennium is de functie van de bibliotheek veranderd. Van het uitlenen van boeken naar onder andere de maatschappelijke opgave voor laaggeletterden. Dat gaat een steeds grotere en belangrijkere rol spelen. ‘Voor deze groep blijft het lastig om over de drempel van de bibliotheek te stappen terwijl er eigenlijk geen vergelijkbare organisatie is waar mensen zomaar binnen kunnen komen en geholpen worden. Daarin speelt de bibliotheek een belangrijke rol,’ aldus Marlies: ‘Deze projecten geven me een warm gevoel. Wat wij samen met de vrijwilligers en bibliotheekmedewerkers neerzetten, dat is geweldig.
Wij krijgen hier de vrijheid en de steun om mooie initiatieven te ontwikkelen.’