‘Veel mensen vinden lezen niet interessant, zijn druk met hun werk, of denken dat ze niet geschikt zijn om door te groeien naar een andere functie. Anderen hebben zich erbij neergelegd dat hun kinderen meer van de wereld weten dan zijzelf. Zij zijn vergeten dat de bieb er ook voor hen is en dat zij zichzelf nog steeds kunnen ontwikkelen. Als wij de urgentie van een Leven Lang Ontwikkelen over willen brengen, dan moeten wij juist naar die mensen luisteren. Bijvoorbeeld door een bezoek te brengen op de werkvloer, in het buurthuis of op de sportvereniging en daar als een antropoloog,’ zegt ze met een knipoog, ‘te ervaren wat voor hen belangrijk is. Pas dan kunnen wij ons plan trekken, hen uitnodigen en ervoor zorgen dat de bieb ook voor deze mensen als een huiskamer wordt.’
‘In Nederland hebben wij te lang voor en niet samen met mensen gedacht. Als professionals hebben we de expertise, tijd en ruimte om projecten te ontwikkelen. Pas op het moment dat je je als professional realiseert dat je voor een taalcursus niet de cursisten binnenkrijgt die je beoogt, de cursus onvoldoende aansluit en mogelijke deelnemers de open deur van de bibliotheek voorbijlopen, vallen de schellen je van de ogen.’ Antropologe Sabine de Bruijn, coördinator van Bibliotheeknetwerk Flevoland – BNF – is een voorvechter van het behoeftegerichte werken.
Beste versie
‘We hebben het over laaggeletterdheid, het is zo’n negatief woord, je zegt toch niet tegen iemand: “Jij bent laaggeletterd, jij kunt dat niet.” Liever zou ik zeggen: “Blijf werken aan de beste versie van jezelf. Iedereen heeft op bepaalde terreinen moeite om mee te komen. Het gaat erom hoe je daarmee omgaat en welke mogelijkheden je hebt en krijgt om je vaardigheden te verbeteren.”
‘Dat is het mooie van het Huis voor Taal in Flevoland. De medewerkers zijn niet langer bezig om vanuit het negatieve uitgangspunt te werken zo van: “Jij bent niet goed genoeg en dat gaan we eens repareren.” Nee, de Huis voor Taal-medewerker vraagt: “Wat kun je al en wat zou je nog willen verbeteren?”
Leven Lang Ontwikkelen
‘Scheppen van kansen en mogelijkheden, dat zijn mijn drijfveren als het gaat om een Leven Lang Ontwikkelen. Voor iedereen, maar vooral voor diegenen voor wie leren niet vanzelfsprekend is. Door te blijven leren, haal je het beste uit jezelf en dat is iedereen gegund toch? Het heeft ook effect op de kwaliteit van onze maatschappij.
Ik zie het als mijn taak om organisaties met de bieb en met elkaar rondom dit doel te verbinden, kansen om te leren te vergroten en beschikbaar te maken voor iedereen. Dit vraagt om goede samenwerking en creatieve oplossingen. Namens de Flevolandse bibliotheken ben ik met drie Flevolandse gemeenten en vijf educatieve partners aan het ontdekken wat het UNESCO-concept Learning Cities ons kan bieden. Een inspirerende zoektocht om samen van Flevoland een lerende provincie te maken.’
Kennismiddag Taal & Gezondheid
‘Een andere veelbelovende ontwikkeling is de samenwerking met WEL in Flevoland en Proscoop. Voor donderdag 9 september bereiden wij de Kennismiddag Taal & Gezondheid voor. De middag wordt praktisch ingevuld en biedt zowel zorgprofessionals als professionals in het bibliothecair en het sociaal domein handvatten om er direct, de dag daarna al, mee aan de slag te gaan. Verbinden staat ook hier centraal. We steken in op een gezamenlijk doel; praktische resultaten behalen die kansen bieden om te kunnen leren.’
BNF
Stichting Bibliotheeknetwerk Flevoland is een business tot business organisatie en richt zich, als provinciale ondersteuningsinstelling van De Nieuwe Bibliotheek en FlevoMeer Bibliotheek, voornamelijk op medewerkers van de bibliotheken. BNF wordt bestuurd door de directeuren van de beide bibliotheken, de taken worden gecoördineerd en uitgevoerd door een klein team van professionals.
‘Distributie is een van onze provinciale taken. Ontstaan dankzij plattelandsgemeenschappen met kleine bibliotheken. Die moesten ondersteund worden en zo zijn de Provinciale Ondersteuningsinstellingen – de POI’s – een feit geworden. Van daaruit is het BNF opgericht. De distributie en afstemming van de collecties loopt goed. Het meest interessante gedeelte van ons werk zijn de servicetaken, de maatschappelijke opgaven die de bibliotheek heeft. Dan hebben we het over de inhoud.’
Servicetaken
‘Zorgen dat kinderen en jongeren geletterd zijn, dat ouders hen hier goed in kunnen stimuleren en dat zij zelf hun basisvaardigheden op orde hebben. Op die thema’s profileren wij ons en staan wij de Flevolandse bibliotheken zo goed mogelijk bij met kennis en netwerken.
Bibliotheken doen veel aan nieuwe ontwikkelingen, dat is lang niet altijd zichtbaar voor andere organisaties en de overheid. Ook onderling kunnen we veel van elkaar leren. Dat laten we zien aan de hand van Best Practices, goede voorbeelden. Om er zomaar een paar te noemen: de Huizen voor Taal en het DigiTaalhuis in Almere, het covid-leesoffensief, EHBO-cursussen, lezen in je moedertaal, de Voorleesexpres en URBN Library.’
Jongeren
‘Waar ik me op dit moment zorgen over maak is de wijze waarop de maatschappij omgaat met jongeren. Het is aan de corona-epidemie te wijten dat zij de afgelopen anderhalf jaar nauwelijks naar school konden, alleen thuis moesten blijven, weinig aansluiting bij hun vrienden vonden en achteraan in de rij staan voor vaccinatie. Zij zijn degenen die deze maatschappij verder op gaan bouwen. We kunnen meer voor hen doen. BNF biedt op dit moment in samenwerking met de bibliotheken en de Schrijverscentrale op middelbare scholen het covid-leesoffensief aan. Daarmee proberen wij aan te sluiten op de belevingswereld van jongeren. Gedurende drie gastlessen brengen wij hen in contact met: een auteur, illustrator of spoken word artiest. Hierdoor hopen wij de taalgevoeligheid en het plezier in taal bij jongeren te stimuleren.’
URBN Library
URBN Library is het, door de provincie gefinancierde innovatieproject van FlevoMeer Bibliotheek en URBN Village, de jongerenbroedplaats van Lelystad. Sabine de Bruijn is nauw betrokken bij dit project.
‘Bij URBN Library gaat het erom dat de wereld van de bieb en die van jongeren bij elkaar komen. Jonge mensen ontwikkelen hun talenten in de Village en de jongerenbibliotheek kan daarin een rol vervullen. Dit is een mooi voorbeeld van de sociaal maatschappelijke kant van het bibliotheekwerk. We hopen de URBN Library dit jaar in Lelystad verder te ontwikkelen. BNF ondersteunt bij het provinciaal en landelijk delen van de opgedane ervaringen.’
Toekomst BNF
‘Samenhang zoeken, zichtbaar maken wat bibliotheken doen, er gebeurt zoveel. Medewerkers, maar ook inwoners en andere organisaties weten niet altijd precies wat er allemaal door de bibliotheken aangeboden wordt en wat het effect daarvan is. Hier komt BNF in beeld. Door alle activiteiten in kaart te brengen en de goede vragen te stellen verwacht ik dat wij het inzichtelijker maken voor de bibliotheekmedewerkers om nog prettiger te kunnen werken.
Ik wil zo graag dat niet alleen de medewerkers, maar ook de inwoners betrokken zijn bij hun bibliotheek, dat zij zich eigenaar voelen. Dat betekent wat voor de bieb. Daarvoor heb je mensen nodig die jou, als je zoekende bent, op een positieve en veilige manier begeleiden of coachen. Inmiddels beginnen bibliotheken dat deel meer en meer op te pakken en vorm te geven en het is mooi om te zien dat BNF daarin een rol speelt. Samen zijn wij daar in Flevoland en eigenlijk in de hele Nederlandse bibliotheekbranche nu volop mee bezig.’